تصحیح
خطای امام علی توسط سانسورخانۀ وزارتِ ارشاد اسلامی
کتاب الغارات، تألیف ابن هلال ثقفی، در سدۀ سوم هجری است،
ابن هلال شیعه و رافضی است، متن کامل یک نامۀ امام علی به
محمد ابن ابوبکر وقتی فرمانده جهادگرانِ عرب در مصر بوده
را ابن هلال ثقفی در کتابش آورده است. این نامه به دلیلی
کە در پائین خواهیم دید از نهج البلاغه حذف شده است. ولی
مصیبت آن است کە «ارشاد اسلامی» در کشور ما بخشی از متن
این نامه را تغییر داده است تا خطای امام علی دربارۀ وضو
گرفتن و اوقات نماز را تصحیح کند.
این‌کە هر کتاب اسلامی دیگر کە در دهه‌های اخیر در ایران
منتش شده به این سرنوشت شوم گرفتار آمده باشد یک امر بسیار
عادی است. وقتی نامۀ امام علی را تغییر می‌دهند امکان
تغییر هر متنی وجود دارد؛ لذا به متون اسلامی که در
دهه‌های اخیر در ایران منتشر شده است نمی‌توان اعتماد کرد
و باید این متون را از انتشارات کشورهای عربی تهیه کرد.
=====
عبارتِ نامۀ امام علی در متنِ اصلیِ کتاب الغاذات:
ثمّ اغسل رجلك اليمنى ثلاث مرّات، ثمّ اغسل رجلك اليسرى
ثلاث مرّات
ترجمۀ درست: سپس
پای راستت را سه بار بشوی، سپس
پای چپت را سه بار بشوی.
تصحیحِ خطای امام علی در ترجمۀ عبدالمحمد آیتی:
سپس
پاى راستت را مسح كن و پاى چپت را
مسح كن.
تصحیح خطای امام علی در ترجمۀ عزیز الله عطاردی:
بعد از آن سرت و پاهايت را مسح كن.
[بخشی از نامۀ علی به محمد ابن ابوبکر، فرمان‌دارِ وقتِ
مصر]
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن سعید بن هلال، المعروف بابن
هلال الثقفی، الغارات، دارالأضواء، بیروت، 1987،صفحات 154-
156.
ابو اسحاق ابراهيم بن محمد ثقفى كوفى (م 283)، الغارات،
تحقيق جلال الدين حسينى ارموى، تهران، انجمن آثار ملى،
1353ش، صفحات 244- 246.
في الصلاة و الوضوء
انظر يا محمّد صلاتك كيف تصلّيها فانّما أنت امام ينبغي لك
أن تتمّها [و أن تحفظها بالأركان و لا تخفّفها] و أن
تصلّيها لوقتها فانّه ليس من امام يصلّى بقوم فيكون في
صلاتهم نقص الاّ كان إثم ذلك عليه و لا ينقص ذلك من صلاتهم
شيئا.
ثمّ الوضوء فانّه من تمام الصّلاة، اغسل كفّيك ثلاث مرّات،
و تمضمض ثلاث مرّات، و استنشق ثلاث مرّات، و اغسل وجهك
ثلاث مرّات، ثمّ يدك اليمنى ثلاث مرّات الى المرفق، ثمّ
يدك الشّمال ثلاث مرّات الى المرفق، ثمّ امسح رأسك،
ثمّ اغسل رجلك اليمنى ثلاث مرّات، ثمّ اغسل رجلك اليسرى
ثلاث مرّات، فانّى رأيت النّبيّ- صلّى الله عليه و
آله و سلّم- هكذا كان يتوضّأ. قال النّبيّ صلّى الله عليه
و آله و سلّم : الوضوء نصف الايمان.
انظر صلاة الظّهر فصلّها لوقتها، لا تعجل بها عن الوقت
لفراغ، و لا تؤخّرها عن الوقت لشغل، فانّ رجلا جاء الى
رسول الله- صلّى الله عليه و آله و سلّم- فسأله عن وقت
الصّلاة، فقال صلّى الله عليه و آله و سلّم: أتانى جبرئيل
فأرانى وقت الصّلاة، فصلّى الظّهر
حين زالت الشّمس، ثمّ صلّى العصر و
هي بيضاء نقيّة، ثمّ صلّى
المغرب حين غابت الشّمس،
ثمّ صلّى العشاء حين غاب الشّفق،
ثمّ صلّى الصّبح فأغلس به و
النّجوم مشتبكة، كان النّبيّ- صلّى الله عليه و آله
و سلّم- كذا يصلّى قبلك، فان استطعت و لا قوّة الاّ
باللَّه أن تلتزم السّنّة المعروفة و تسلك الطّريق الواضح
الّذي أخذوا، فافعل، لعلّك تقدم عليهم غدا.
ثمّ انظر ركوعك و سجودك فانّ النّبيّ- صلّى الله عليه و
آله و سلّم كان أتمّ النّاس صلاة و أحفظهم لها، و كان إذا
ركع قال: سبحان ربّى العظيم و بحمده، ثلاث مرّات، و إذا
رفع صلبه قال: سمع الله لمن حمده، اللَّهمّ لك الحمد ملء
سماواتك و ملء أرضك و ملء ما شئت من شيء، فإذا سجد قال:
سبحان ربّي الأعلى و بحمده، ثلاث مرّات.
اعلم يا محمّد أنّ كلّ شيء من عملك يتبع صلاتك و اعلم أنّ
من ضيّع الصّلاة فهو لغيرها أضيع، أسأل الله الّذي يرى و
لا يرى و هو بالمنظر الأعلى أن يجعلنا و إيّاك ممّن يحبّ و
يرضى حتّى يبعثنا و إيّاكم على شكره و ذكره و حسن عبادته و
أداء حقّه و على كلّ شيء اختاره لنا من دنيانا و ديننا و
أولانا و أخرانا جعلنا الله و إيّاكم من المتّقين الذين لا
خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون.
===
ترجمۀ تحریف‌شده، نشر وزارت ارشاد کە خطای امام علی را
تصحیح کرده است:
الغارات، ابراهيم بن محمد ثقفى، ترجمۀ عبد المحمد آيتى،
نشر وزارت ارشاد، تهران، 1374، صفحات 89- 90
در نماز و وضو
اى محمد بنگر كه نمازت را چگونه به جاى مىآورى كه تو امام
[جماعت] هستى و سزاوار است كه نماز را كامل ادا كنى. و
همه اركان آن را حفظ كنى و در آن تخفيف روا ندارى و به وقت
گزارى. زيرا چون امامى به قومى نماز گزارد و در نماز ايشان
نقصى پديد آيد گناه آن نقص به گردن آن امام است و اين نقص
در نماز مأمومان هيچ به حساب نيايد.
سپس وضو متمم نماز است. سه بار دستهايت را بشوى و سه بار
آب در دهان بگردان و سه بار آب در بينى كن و سه بار روى
خود بشوى و سه بار دست راست را تا آرنج و سه بار دست چپ را
تا آرنج، پس سرت را مسح كن. سپس
پاى راستت را مسح كن و پاى چپت را مسح كن. كه من
رسول اللّه (ص) را ديدم كه اين چنين وضو مىساخت. پيامبر
(ص) گفت: وضو نيمى از ايمان است.
به نماز ظهر توجه كن و آن را در وقت خود به جاى آر. آن را
بدان سبب كه كارى ندارى به جلو مينداز و به سبب داشتن كارى
به تأخير ميفكن. كه مردى نزد رسول اللّه (ص) آمد و او را
از وقت نماز پرسيد. رسول اللّه (ص) گفت: جبرئيل نزد من آمد
و اوقات نماز را به من آموخت.
پس نماز ظهر را زمان متمايل شدن
خورشيد از وسط آسمان به مغرب بگزار و نماز عصر را
زمانى بگزار كه هنوز خورشيد سفيد و درخشان است. و نماز
مغرب را زمانى بگزار كه خورشيد غروب كرده باشد و نماز عشاء را زمانى كه شفق برچيده شود و نماز
صبح را آنگاه كه هنوز هوا تاريك و روشن است و ستارهها در
آسمان نمايانند و انبوه. پيامبر (ص) پيش از تو بدين گونه
نماز مىگزارد. اگر مىتوانى- و لا قوّة الا باللّه- اين
سنت پسنديده نگاه دار و در اين راه روشن قدم نه كه آنها
رفتهاند و چنين كن شايد فردا نزد آنان روى.
سپس به ركوعت بنگر و به سجودت. پيامبر (ص) نماز خود را
كاملتر از همه ادا مىكرد و بيش از همه در حفظ آن
مىكوشيد. چون ركوع مىكرد سه بار مىگفت: سبحان ربّى
العظيم و بحمده و چون كمر راست مىكرد مىگفت: سمع اللّه
لمن حمده، اللّهم لك الحمد مل سماواتك و مل ارضك و مل ما
شئت من شيء. و چون به سجده مىرفت سه بار مىگفت: سبحان
ربّى الاعلى و بحمده.
===
ترجمۀ تحریف‌شدۀ دیگر:
ابو اسحاق ابراهيم بن محمد ثقفى كوفى (م 283)، الغارات و
شرح حال اعلام آن، ترجمه عزيز الله عطاردى، انتشارات
عطارد، 1373، صفحات 124- 125.
در نماز و وضوء
اى محمد اكنون به نماز خود توجه كن، و بنگر چگونه نماز خود
را بجاى مىآورى، تو اكنون امام هستى و سزاوار است نمازهاى
خود را كامل و تمام اداء كنى، و اركان آن را حفظ نمائى و
آن را سبك نشمارى بايد نمازها را در هنگام خودش بخوانى.
اگر امامت گروهى را به عهده گيرد، و در نماز آنها نقصى
پديد آيد، گناه آن متوجه آن امام خواهد بود و از نماز مردم
چيزى كاسته نخواهد شد، نماز بدون وضوء كامل و صحيح نخواهد
بود، نخست كف دست را سه بار بشوى و سه بار آب را در دهان
بگردان و سه بار آب را در بينى استنشاق كن بعد از آن دست
راست خود را سه بار تا مرفق آب بريز، پس از آن دست چپ را
نيز سه بار تا مرفق بشوى بعد از
آن سرت و پاهايت را مسح كن،
من ديدم رسول خدا صلّى الله عليه و آله اين چنين وضوء
مىگرفت و وضوء نصف ايمان مىباشد.
به نماز ظهر توجه داشته باش و آن را در وقت خود ادا كن،
نماز ظهر را به خاطر اينكه فراغتى دارى زودتر از وقت خود
انجام نده و يا به جهت اينكه كارى دارى آن را تاخير
نيانداز، مردى خدمت رسول خدا صلّى الله عليه و آله آمد و
از آن حضرت وقت نماز را سؤال كرد. رسول اكرم صلّى الله
عليه و آله فرمودند: جبرئيل نزد من آمد و اوقات نماز را به
من گفت: ظهر را در هنگام زوال
خواندند در آن هنگام كه آفتاب از بالاى سر مىگذرد، بعد از
آن نماز عصر را هنوز آفتاب
درخشندگى داشت خواندند. بعد از آن نماز مغرب را در
هنگامى كه آفتاب از نظرها پنهان
شد خواندند. و عشا را موقع
فرو نشستن سرخى و غروب شفق اداء نمودند، و نماز صبح
را هنگامى كه هنوز فضا تاريك بود و ستارگان مىدرخشيدند
خواندند. رسول اكرم صلّى الله عليه و آله اين چنين نماز
مىخواندند، اكنون تا آنجا كه در توان دارى و خداوند قوت و
نيرو مىدهد. به سنت معروفه عمل نما و راه روشن را در
پيشگير، كه گذشتگان چنين كردند و شما هم در آينده به آنها
ملحق خواهى شد. بعد از آن متوجه ركوع و سجود خودت باش،
رسول خدا صلّى الله عليه و آله از همه نمازشان را كاملتر
مىخواندند و حدود آنها را بيش از همه حفظ مىكردند،
هنگامى كه به ركوع مىرفتند، سه بار مىگفتند: سبحان ربى
العظيم و بحمده. بعد از اينكه سر از ركوع بر مىداشتند،
مىگفتند «سمع الله لمن حمده اللهم لك الحمد ملأ سماواتك و
ملأ ارضك و ملاء ما شئت من شىء» بعد از آن به سجده
مىرفتند و سه بار مىگفتند: سبحان ربى الاعلى و بحمده. |